سیاه‌نمایی برخی رسانه‌ها؛ مانعی در مسیر اعتماد به مراکز مشاوره دانشگاه

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ در سال‌های اخیرمراکز مشاوره Ùˆ بهداشت روان در دانشگاه‌های ایران با حمایت‌های گسترده‌ای رو‌به‌رو بوده‌اند Ú©Ù‡ بدون Ø´Ú© یکی از نقاط قوت این دوره گسترش Ùˆ بهبود Ú©ÛŒÙیت این خدمات بوده است.

وزارت علوم Ùˆ دیگر نهاد‌های مرتبط با نظام آموزش عالی، گام‌های موثری در جهت تقویت Ùˆ ارتقای Ú©ÛŒÙیت خدمات مشاوره‌ای Ùˆ روان‌شناختی در دانشگاه‌ها برداشته شد Ú©Ù‡ می‌توان آن را یک موÙقیت بزرگ به حساب آورد. متاسÙانه، برخی رسانه‌ها Ùˆ اÙراد با هد٠تخریب این دستاوردها، به سیاه‌نمایی Ùˆ تحری٠اطلاعات پرداخته‌اند Ùˆ در تلاشند تا اعتماد عمومی به این مراکز را خدشه‌دار کنند. 

 

گزارش اخیر روزنامه «شرق» Ú©Ù‡ تحت عنوان «درز اطلاعات شخصی به بیرون از مراکز مشاوره» منتشر شد، علی‌رغم تلاش برای پرده‌برداری از برخی مشکلات در مراکز مشاوره دانشگاه‌ها، در حقیقت، به تضعی٠اعتماد دانشجویان به این مراکز Ùˆ آسیب به سلامت روان آنها منجر می‌شود. در این گزارش، بدون توجه به دستاورد‌های مهم Ùˆ مثبت این مراکز، بیشتر بر مشکلات جزئی Ùˆ نادر Ú©Ù‡ به هیچ‌وجه نمی‌توانند نماینده عملکرد Ú©Ù„ÛŒ مراکز مشاوره دانشگاه‌ها باشند، تأکید شده است. این نوع گزارش‌نویسی نه تنها Ù…Ùید واقع نمی‌شود بلکه در دنیای حساس به سلامت روان، می‌تواند عواقب ناگواری به همراه داشته باشد.

 

سیاه‌نمایی به جای حمایت

در حالی Ú©Ù‡ مراکز مشاوره دانشگاه‌ها با تلاش‌های گسترده وزارت علوم Ùˆ دیگر نهاد‌های آموزش عالی در جهت حمایت از سلامت روان دانشجویان به وجود آمده‌اند، این گزارش بیشتر به‌جای پرداختن به دستاورد‌ها Ùˆ خدمات مثبتی Ú©Ù‡ در این مراکز انجام می‌شود، بر مشکلات Ùˆ خطا‌های نادر Ùˆ حاشیه‌ای تمرکز کرده است. به‌ویژه مسئله درز اطلاعات شخصی دانشجویان Ùˆ اخراج از خوابگاه‌ها بعد از خودکشی، مسائل خاص Ùˆ نادری هستند Ú©Ù‡ نباید به‌عنوان تصویری Ú©Ù„ÛŒ از عملکرد مراکز مشاوره منتشر شوند. سیاه‌نمایی از این دست، باعث می‌شود Ú©Ù‡ دانشجویان به جای جلب اعتماد برای استÙاده از خدمات روان‌شناختی، از مراجعه به این مراکز خودداری کنند.

 

 

 

 

تضعی٠اعتماد به مشاوره‌های دانشگاهی

یکی از اهدا٠اساسی مراکز مشاوره دانشگاه‌ها، ایجاد Ùضای امن Ùˆ حمایتی برای دانشجویان است Ú©Ù‡ بتوانند مشکلات روانی Ùˆ عاطÙÛŒ خود را در آنجا مطرح کنند. اما زمانی Ú©Ù‡ رسانه‌ها به‌جای تأکید بر اهمیت این مراکز، به مسائل حاشیه‌ای مانند «درز اطلاعات شخصی» Ùˆ «کمبود همدلی مشاوران» می‌پردازند، اعتماد عمومی به این مراکز آسیب می‌بیند. دانشجویان ممکن است از ترس انتشار اطلاعات شخصی خود، از مراجعه به مراکز مشاوره اجتناب کنند Ùˆ در نتیجه، مشکلات روانی آنها بدون رسیدگی باقی بماند. این نه‌تنها به آسیب به سلامت روانی دانشجویان می‌انجامد، بلکه به بحران‌های جدی‌تر مانند خودکشی نیز دامن می‌زند.

 

سلامت روانی دانشجویان، به‌ویژه در شرایط کنونی Ú©Ù‡ Ùشار‌های اقتصادی، اجتماعی Ùˆ تحصیلی بر دوش آنها سنگینی می‌کند، یکی از مهم‌ترین مسائل است. هنگامی Ú©Ù‡ رسانه‌ها بر مشکلات اندک Ùˆ نادر مراکز مشاوره تمرکز می‌کنند، نه‌تنها به‌عنوان یک نهاد خبری وظیÙÙ‡ خود را در اطلاع‌رسانی Ø´Ùا٠انجام نمی‌دهند، بلکه به‌طور غیرمستقیم سلامت روانی دانشجویان را تهدید می‌کنند. سیاه‌نمایی از مراکز مشاوره Ùˆ ایجاد تردید در جامعه دانشجویی، باعث می‌شود Ú©Ù‡ آنها از پیگیری مشکلات روانی خود در محیطی امن Ùˆ تخصصی اجتناب کنند.

 

نادیده گرÙتن دستاورد‌ها Ùˆ پیشرÙت‌ها

مراکز مشاوره دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر توانسته‌اند با استÙاده از مشاوران متخصص، خدمات روان‌شناختی مؤثری را به دانشجویان ارائه دهند. این مراکز نقش حیاتی در پیشگیری از بحران‌های روانی Ùˆ ارتقای Ú©ÛŒÙیت زندگی دانشجویان ایÙا می‌کنند. به‌ویژه طرح‌هایی مانند «طرح سرآغاز» Ú©Ù‡ به‌طور خاص به تقویت مهارت‌های روانی Ùˆ ارتباطی دانشجویان تازه‌وارد پرداخته است، از ابتکارات مؤثری است Ú©Ù‡ می‌تواند در کاهش استرس‌ها Ùˆ مشکلات روحی دانشجویان نقش بسزایی ایÙا کند. اما متأسÙانه در گزارش‌های این چنینی، به این دستاورد‌ها کمتر اشاره شده Ùˆ بیشتر بر مشکلات جزئی Ú©Ù‡ به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند تصویر Ú©Ù„ÛŒ از عملکرد این مراکز باشد، تمرکز شده است.

 

تخریب اعتماد عمومی به مراکز مشاوره دانشگاه‌ها به‌ویژه در این شرایط بحرانی Ú©Ù‡ سلامت روان دانشجویان بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد، نه تنها به‌نÙع هیچ‌کسی نیست، بلکه می‌تواند اثرات منÙÛŒ بلندمدتی به همراه داشته باشد. در صورتی Ú©Ù‡ دانشجویان احساس کنند Ú©Ù‡ به مراکز مشاوره اعتماد ندارند Ùˆ اطلاعاتشان ممکن است اÙشا شود، از مراجعه به این مراکز اجتناب خواهند کرد Ùˆ این خود می‌تواند زمینه‌ساز بروز بحران‌های شدیدتر Ùˆ تهدید سلامت روانی آنها باشد.

 

گام‌های مهم در گسترش مراکز مشاوره دانشگاه‌ها در دولت سیزدهم

در زمان دولت سیزدهم، مراکز مشاوره دانشگاه‌ها به یکی از ارکان اصلی خدمات حمایتی دانشجویی تبدیل شدند. این مراکز نه تنها به‌عنوان یک نهاد مشاوره‌ای برای مشکلات تحصیلی Ùˆ خانوادگی عمل می‌کنند، بلکه نقش مهمی در مدیریت بحران‌های روانی Ùˆ پیشگیری از حوادث تلخ مانند خودکشی ایÙا کرده‌اند. در این راستا، ایجاد ساختار‌های جدید برای مشاوره‌های روان‌شناختی Ùˆ برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای دانشجویان Ùˆ مشاوران، از جمله اقدامات اساسی بود. همچنین، اجرای طرح‌هایی مانند «طرح سرآغاز» Ú©Ù‡ با هد٠تقویت مهارت‌های ارتباطی Ùˆ روانی دانشجویان تازه‌وارد طراحی شده بود، قدم مهمی در کاهش مشکلات روحی Ùˆ روانی دانشجویان برداشته شد.

 

 

 

دستاورد‌های بزرگ در مدیریت بحران‌های روانی

یکی از دستاورد‌های بزرگ مدیریت دولت سیزدهم در عرصه مشاوره دانشگاه‌ها، مدیریت بحران‌های روانی در میان دانشجویان بود. با توجه به رشد چشمگیر مشکلات روحی Ùˆ روانی ناشی از Ùشار‌های اقتصادی، اجتماعی Ùˆ همچنین چالش‌های Ùردی دانشجویان، مراکز مشاوره دانشگاه‌ها توانسته‌اند با ارائه خدمات روان‌شناختی مؤثر، از بحران‌های جدی مانند خودکشی پیشگیری کنند. این خدمات در کنار اÙزایش آگاهی عمومی در خصوص اهمیت سلامت روان، باعث شده‌اند تا دانشجویان در مواقع بحرانی به راحتی به مراکز مشاوره مراجعه کنند Ùˆ از خدمات مورد نیاز بهره‌مند شوند. با وجود تمامی این دستاوردها، متاسÙانه برخی رسانه‌ها Ùˆ اÙراد، تلاش دارند با سیاه‌نمایی Ùˆ تحری٠واقعیت‌ها، اعتماد دانشجویان به مراکز مشاوره را زیر سوال ببرند.

سازمان امور دانشجویان باید به عنوان نهاد مسئول در عرصه آموزش عالی، همواره دغدغه سلامت روانی دانشجویان را در اولویت قرار دهد. با توجه به Ùشار‌های روزاÙزون تحصیلی، اجتماعی Ùˆ اقتصادی Ú©Ù‡ بسیاری از دانشجویان با آن مواجه هستند، ضرورت وجود مراکز مشاوره Ùعال Ùˆ کارآمد در دانشگاه‌ها بیش از پیش احساس می‌شود. این مراکز نه تنها باید به عنوان یک ابزار حمایتی برای رÙع مشکلات تحصیلی Ùˆ شخصی دانشجویان عمل کنند، بلکه باید به عنوان یک محیط امن برای ارائه خدمات روان‌شناختی Ùˆ پیشگیری از بحران‌های روانی Ùˆ اجتماعی، از جمله اÙسردگی Ùˆ خودکشی، مورد توجه قرار گیرند.

 

 

در این راستا، سازمان امور دانشجویان باید با تقویت این مراکز، آموزش‌های ویژه برای مشاوران Ùˆ روان‌شناسان دانشگاهی Ùراهم کند Ùˆ به دانشجویان این اطمینان را بدهد Ú©Ù‡ مشکلاتشان در محیطی امن Ùˆ محرمانه بررسی خواهد شد. همچنین، اÙزایش بودجه Ùˆ منابع مالی برای این مراکز، برگزاری کارگاه‌های آموزشی روان‌شناختی Ùˆ ایجاد Ùضایی برای حمایت مستمر از دانشجویان باید جزو برنامه‌های اصلی سازمان قرار گیرد. این اقدامات نه تنها به ارتقای سلامت روان دانشجویان Ú©Ù…Ú© می‌کند، بلکه به بهبود Ú©ÛŒÙیت تحصیل Ùˆ پیشگیری از بحران‌ها نیز منجر خواهد شد.

 

نقش مشاوره‌های دانشگاهی در دوران تحصیل دانشجویان بسیار حیاتی است، به ویژه در شرایط Ùعلی Ú©Ù‡ دانشجویان با Ùشار‌های روزاÙزون تحصیلی، اجتماعی، اقتصادی Ùˆ شخصی روبه‌رو هستند. مشاوره‌های دانشگاهی باید نه تنها به‌عنوان یک نهاد آموزشی برای رÙع مشکلات تحصیلی عمل کنند، بلکه باید به‌عنوان یک پناهگاه امن برای دانشجویان در بحران‌های روانی Ùˆ روحی ظاهر شوند. در این میان، مسئولیت مشاوره‌ها در «داشتن هوای دانشجویان» Ùˆ مراقبت از سلامت روان آنها امری ضروری است.

 

پشتیبانی در بحران‌ها و پیشگیری از مشکلات روانی

مشاوره‌های دانشگاهی باید Ùضای امنی ایجاد کنند تا دانشجویان بتوانند به راحتی مشکلات خود را مطرح کنند. این Ùضا باید به‌گونه‌ای باشد Ú©Ù‡ دانشجویان احساس کنند از طر٠مشاوران، به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند اÙسردگی، اضطراب، استرس Ùˆ حتی اÙکار خودکشی، حمایت خواهند شد. در این راستا، مشاوران باید آموزش‌های لازم را برای تشخیص Ùˆ پیشگیری از این بحران‌ها داشته باشند Ùˆ با اقدامات مؤثر خود، از بروز حوادث تلخ جلوگیری کنند.

 

حمایت در مسائل شخصی و خانوادگی

مشاوره‌های دانشگاهی باید برای مشکلات شخصی Ùˆ خانوادگی Ú©Ù‡ می‌تواند بر عملکرد تحصیلی دانشجویان تأثیر بگذارد، نیز راه‌حل‌هایی ارائه دهند. دانشجویان ممکن است درگیر مشکلاتی مانند مسائل خانوادگی، مشکلات روابط عاطÙÛŒ یا Ùشار‌های اجتماعی شوند Ú©Ù‡ می‌تواند به شدت بر سلامت روان آنها اثر بگذارد. مشاوران باید بتوانند در این زمینه‌ها Ú©Ù…Ú© کرده Ùˆ راه‌های مواجهه صحیح با مشکلات را به دانشجویان آموزش دهند.

 

دانشجویان باید احساس کنند Ú©Ù‡ اطلاعات شخصی‌شان در Ùضای مشاوره کاملاً محرمانه باقی می‌ماند. این محرمانگی باید به‌گونه‌ای باشد Ú©Ù‡ دانشجویان بدون ترس از اÙشا شدن مسائل‌شان، با مشاوران در مورد مشکلات خود صحبت کنند. این اعتماد به مشاوران، تنها با رعایت اصول اخلاقی Ùˆ حرÙه‌ای در ارائه خدمات مشاوره‌ای به‌دست می‌آید Ùˆ می‌تواند دانشجویان را از بسیاری از بحران‌ها Ùˆ مشکلات روانی نجات دهد.

 

مشاوره‌ها باید خدمات روان‌شناختی با Ú©ÛŒÙیت بالا ارائه دهند Ú©Ù‡ از جدیدترین روش‌ها Ùˆ تکنیک‌های علمی بهره‌مند باشند. این خدمات باید به‌طور مستمر Ùˆ پیوسته به دانشجویان ارائه شود Ùˆ در صورت نیاز، جلسات پیگیری برای دانشجویانی Ú©Ù‡ در حال گذراندن مشکلات عمیق‌تر روانی هستند، برقرار گردد. خدمات روان‌شناختی باید برای تمام دانشجویان به‌راحتی قابل دسترسی باشد Ùˆ به‌ویژه در مواقع اضطراری، سریعاً به آنها Ú©Ù…Ú© رسانده شود.

 

 

 

مشاوره‌ها باید نه تنها به مشکلات آنی دانشجویان رسیدگی کنند، بلکه باید در تقویت مهارت‌های اجتماعی Ùˆ روانی آنها نیز نقش ایÙا کنند. برنامه‌هایی مانند «طرح سرآغاز» Ú©Ù‡ با هد٠تقویت مهارت‌های ارتباطی Ùˆ روانی برای دانشجویان تازه‌وارد طراحی شده است، می‌تواند در بهبود مهارت‌های اجتماعی Ùˆ کاهش مشکلات روانی دانشجویان مؤثر باشد. این نوع برنامه‌ها باید در سطح گسترده‌تری در تمام دانشگاه‌ها اجرا شود تا دانشجویان بتوانند به‌طور بهتری با شرایط مختل٠تحصیلی Ùˆ اجتماعی کنار بیایند.

 

مشاوره‌ها باید تنها در زمان بحران به دانشجویان Ú©Ù…Ú© نکنند، بلکه باید به‌صورت مستمر Ùˆ در طول دوره تحصیل، ارتباط خود را با دانشجویان Ø­Ùظ کنند. این ارتباط می‌تواند از طریق جلسات مشاوره منظم، کارگاه‌های آموزشی یا مشاوره‌های گروهی باشد. این اقدامات باعث می‌شود Ú©Ù‡ دانشجویان همواره احساس حمایت داشته باشند Ùˆ در مواجهه با مشکلات، برای دریاÙت Ú©Ù…Ú© اقدام کنند.

 

نقش مشاوره‌های دانشگاهی در مراقبت از دانشجویان Ùˆ توجه به سلامت روان آنها امری بسیار مهم است. مشاوران دانشگاه‌ها باید هوای دانشجویان را داشته باشند، به مشکلات روانی آنها رسیدگی کنند Ùˆ Ùضایی امن Ùˆ حمایتی Ùراهم آورند تا دانشجویان در آن به راحتی مشکلات خود را مطرح کنند Ùˆ از خدمات مورد نیاز بهره‌مند شوند. این مراکز مشاوره باید با تقویت مهارت‌های اجتماعی Ùˆ روانی دانشجویان، حمایت‌های مستمر Ùˆ پیگیری‌های مؤثر، به ارتقای سلامت روانی Ùˆ موÙقیت تحصیلی آنها Ú©Ù…Ú© کنند.